Suriye ve Türkiye arasında beklenmedik ticaret krizi: Suriye Gümrük Vergisini artırdı

Suriye’nin geçici hükümetinin Türkiye’den ithal edilen ürünlere uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 300-500 oranında artırması, sınır ticaretini adeta felç etti. Karar, yıllık yaklaşık 2 milyar dolarlık ihracat hacmine sahip olan Türkiye’nin ticaretini büyük ölçüde sekteye uğratırken, sınır kapılarında kilometrelerce tır kuyruğuna yol açtı.

Aralık 2024’te Beşar Esad rejiminin devrilmesi sonrası muhalif güçlerin kontrolüne geçen Suriye’nin kuzeyindeki geçici hükümetin aldığı bu karar, özellikle gıda, inşaat malzemeleri ve temel tüketim ürünleri ihracatını ciddi şekilde etkiledi. Türk ihracatçılar, artan vergilerle birlikte Suriye pazarındaki rekabet şansını kaybederken, Suriye halkı da yüksek vergiler nedeniyle artan fiyatlarla karşı karşıya kaldı.

İhracatçılar endişeli, halk enflasyon kıskacında

Uzmanlar, Suriye’de alınan bu kararın hem Türkiye ile ticareti hem de bölge halkının yaşam standardını olumsuz etkileyeceğini belirtti. Ekonomist İris Cibre, “Bu karar, sadece ticareti değil, Suriye’nin ekonomik istikrarını da baltalayabilir. Türkiye’nin bu süreçte Suriye’de düşündüğümüz kadar etkili olmadığını mı görüyoruz?” diyerek kararın arka planındaki siyasi boyuta dikkat çekti.

Sınır kapılarında kaos

Kararın ardından Cilvegözü ve diğer sınır kapılarında uzun tır kuyrukları oluştu. Gümrük işlemlerinin yavaşlaması ve artan vergiler, ihracatçılar için maliyetleri katladı. Sektör temsilcileri, sorunun çözülmemesi durumunda Türkiye’nin önemli bir ticaret ortağı olan Suriye pazarını tamamen kaybedebileceğinden endişe ediyor.

Türkiye etkin değil mi?

Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, kararın Suriye halkını derin bir enflasyonla karşı karşıya bırakacağını belirtti. Kadooğlu şunları söyledi:

“Bütün sektörlerimizi kapsayan bu sorunun çözümü için üzerimize düşenleri yapmaya çalışıyor ve bu krizin derinleşmeden çözümü için ilgili bakanlıklarımızla sürekli temaslarımızı sürdürüyoruz. Bu karar Suriyeli vatandaşların derin bir enflasyonla karşılaşması ve alım güçlerinin tamamen sıfırlanması anlamına da gelir. Birçok ürüne uygulanan yüksek vergiler ürünlerin üretim maliyetinin bile üç dört katı durumunda. Suriye sınırından ihracatımız bu yüksek gümrük vergileri nedeniyle durma noktasına geldi. Sınırda tırların oluşturduğu kilometrelerce kuyruk bunun en iyi göstergesidir. Gerek Dışişleri Bakanlığımız gerekse Ticaret Bakanlığımızın bu sorunun ivedi bir şekilde çözümü için Suriye’de kurulan geçici hükümet yetkilileriyle temaslarının olumlu sonuçlanacağına inanıyoruz.”

Ekonomist İris Cibre ise sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, bu gelişmenin sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi sonuçlar taşıdığını vurguladı. Cibre, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu ciddi bir haber. Suriye Türkiye’ye gümrük vergilerini 300-500% oranında artırdı. Yıllık ihracatımız ortalama 2 MLR USD. Siyaseten bu kararın bu ortamda alınmış olması aslında Suriye’de zannettiğimiz kadar etkin olmadığımızı mı gösteriyor?”