ICJ’de bundan sonra ne olacak?

Uluslararası Adalet Divanı (ICJ)’nin İsrail hakkında verdiği tedbir kararı Güney Afrika’nın talep ettiği acil durum önlemlerini ele alan geçici bir karardı.

‘İsrail bundan sonra ne yapacak?’

İsrail’in yukarıdaki acil durum emirlerini yerine getirmek için gerçekleştirdiği eylemlere ilişkin raporunu Cuma günkü karardan bir ay sonra, 26 Şubat’a kadar sunması gerekiyor. Daha sonra Güney Afrika’ya bu rapora yanıt verme şansı verilecek.

Mahkeme daha sonra raporu ve Gazze’nin sahadaki gerçeklerine ilişkin ek bilgileri değerlendirecek. İsrail’in ilk hükümlere uymadığı ve yeni hükümler dayattığı sonucuna varılabilir.

Mahkeme daha sonra, Güney Afrika’nın İsrail’e yönelik suçlamaları ve İsrail’in savunmasını destekleyen bu ayın başlarında mahkemeye sunduğu deliller üzerinde ek duruşmalar ve müzakerelerle ilerleyecek.

‘ICJ’de Yargıçlar tarafsız değil miydi?’

Yargıçlar, Güney Afrika’nın Gazze’deki soykırımla ilgili temel iddialarını ayrı ayrı değerlendirecek ve mahkemenin nihai kararı çoğunluk tarafından belirlenecek. Yargıçların tarafsız olması gerekiyor ama geçmişte bazıları kendi ülkelerinin politikaları doğrultusunda oy kullandı.

Örneğin Ukrayna, Kremlin’in savaşı durdurması emri de dahil olmak üzere Rusya’ya karşı geçici tedbirler almak üzere UAD’ye başvurduğunda, 15 yargıçtan 13’ü Kiev’in talebi lehinde oy kullandı. Bunu yapmayanlar yalnızca Rusya ve Çin’den gelen yargıçlardı.

Cuma günü, mahkemenin dayattığı tedbirlerin tümüne veya bir kısmına karşı çıkan iki yargıç, tüm kararlara karşı oy kullanan Ugandalı Yargıç Julia Sebutinde ve altı karardan dördüne karşı oy kullanan Yargıç Aharon Barak oldu.

Yargıç Sebutinde, İsrail’in soykırım yapma “niyeti” gösterdiğini kabul etmediğini ve bu nedenle davanın UAD’nin görev alanına girmediğini ileri sürerek muhalif görüşünü açıkladı.

‘Knesset üyeleri için geçerli olmayacak’

Ayrıca, Gazze’de soykırımı kışkırtanların cezalandırılmasını öngören geçici tedbir, parlamento dokunulmazlığına sahip olan İsrail Knesset üyeleri için muhtemelen geçerli olmayacak.

Knesset’in bir üyeyi cezalandırmadan önce dokunulmazlığının kaldırılması yönünde oy kullanması gerekecek ki Gordon, çoğunluğun İsrail’in Gazze savaşını desteklediği düşünüldüğünde bunun pek olası olmadığını söylüyor.

Bununla birlikte İsrail, Filistinlilerin kitlesel öldürülmesi çağrısında bulunan açıklamalar nedeniyle askerler ve yorumcular da dahil olmak üzere parlamento dışı kişileri cezalandırmaya çalışmak zorunda kalacak.

‘Netanyahu ICJ kararına uymayacak’

Ayrıca mahkeme, üç üst düzey İsrailli yetkilinin soykırım niyeti taşıdığını düşündüğü yorumlarına da özellikle atıfta bulundu.

Gordon, aralarında İsrail Devlet Başkanı Izaac Herzog’un da bulunduğu yetkililerin yaptığı bu açıklamalara mahkemenin atıfta bulunmasının “son derece önemli” olduğunu söyledi.

Mahkemenin İsrail’in bu tür yorumların ara sıra olduğu ve ülkenin askeri operasyonlarıyla nedensel bir ilişkisi olmadığı yönündeki yorumlarına “açıkça” katılmadığını gösterdiğini söyledi.

İnsan hakları grubu War on Want’ın Filistin konusunda kıdemli kampanyacısı Neil Sammonds, ancak mahkemenin emrettiği tedbirleri uygulamanın zor olacağını söyledi.

 “Bu her şeyi İsrail’in eline bırakıyor. İsrail’in nasıl daha fazla yardım getirmesi gerektiğine dair herhangi bir ayrıntı yok ve Netanyahu zaten İsrail’in mahkemenin kararına uymayacağını söyledi.”