Çiftçi borç batağında, tarım riskte! Traktörler haczediliyor, üretim çöküyor

Son yıllarda artan maliyetler ve düşük alım fiyatları nedeniyle çiftçiler borçlarını ödeyemez hale geldi. Son 10 yılda çiftçilerin bankalara olan borcu 46 milyar liradan 868 milyar liraya fırladı.

2025’in ilk üç ayında 111 çiftçinin traktörü icra yoluyla satışa çıkarıldı. CHP Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, çiftçilerin üretim yapamaz hale geldiğini belirterek, “Traktör lastiği alamayacak duruma düşen dahi var” dedi.

CHP’li Ömer Fethi Gürer’in hazırladığı rapora göre, çiftçilerin bankalara olan borcu 2014 yılında 46 milyar TL iken 2024 yılında 868 milyar TL’ye ulaştı. Tarımda yükselen mazot, gübre, tohum, ilaç, kira, işçilik ve elektrik maliyetleri çiftçiyi borç batağına sürüklerken, siyasi iktidarın yanlış tarım politikaları sorunu daha da derinleştiriyor.

Karar’dan Merve Şişman’ın haberine göre, özellikle 2022 yılından itibaren borçlarda patlama yaşandığını vurgulayan Gürer, borçlardaki yıllık artış oranlarını şöyle sıraladı:

• 2022: %96,2 artış – 328,9 milyar TL
• 2023: %79,5 artış – 590,4 milyar TL
• 2024: %47,1 artış – 868,6 milyar TL

Borçların bu hızla artmaya devam etmesi halinde çiftçilerin üretim yapamaz hale geleceği ve Türkiye’nin gıda güvenliğinin risk altına gireceği ifade ediliyor.

Üretim ve İstihdam Düşüyor

Tarımda yaşanan kriz sadece borçlarla sınırlı değil. Üretim ve istihdam da ciddi şekilde düşüyor. Gürer’in raporuna göre:

• Hububat üretimi 3,3 milyon ton, buğday üretimi 1,2 milyon ton azaldı.
• 3 milyon 205 bin hektar tarım alanının sadece 3 milyon 782 bini işlenebildi.
• 130 bin hektar sebze bahçesi ve 2 milyon 289 bin hektar tahıl ekim alanı kaybedildi.
• Tarım sektöründe çalışan sayısı 1 milyondan 500 binin altına düştü.

Gürer, küçük aile tipi işletmelere destek verilmesi halinde Türkiye’nin tarım sorunlarının çözülebileceğini belirterek, “Girdi maliyetleri düşürülmediği sürece gıda fiyatlarının düşmesi mümkün değil” dedi.

Kanundaki Boşluk Çiftçiyi Yaktı

1932 tarihli İcra ve İflas Kanunu’nun 82. maddesine göre, çiftçinin “çift hayvanları” ve “ailesinin geçimi için zaruri olan” mallarına icra getirilemez. Ancak kanunda “traktör” ibaresi yer almadığı için çiftçilerin traktörleri haczediliyor.

2025’in ilk üç ayında 111 çiftçinin traktörü icra yoluyla satışa çıkarıldı. Gürer, “Kanunda traktör ibaresi olmadığı için Sulh Hukuk Mahkemeleri Satış Memurluğu ve İcra Daireleri traktörleri satışa çıkarıyor” dedi.

CHP’li Gürer, Atatürk döneminde çiftçiyi koruyan yasaların çıkarıldığını hatırlatarak, çiftçilerin ekipmanlarına el konulmasının önlenmesi gerektiğini vurguladı.

Raporda dikkat çeken detaylar:

• Türkiye’de 1 milyon 598 bin 659 traktör var, yaş ortalaması 24’e çıktı.
• Traktörlerin sadece %50’si yeni, kalanları çiftçiye ekstra masraf yüklüyor.
• “Traktör lastiği alamayacak duruma düşen çiftçiler var” – Ömer Fethi Gürer

Gürer, tarım politikalarının çiftçiyi bitirme noktasına getirdiğini belirterek, “Türkiye’nin gıda güvenliği tehlikede. Çiftçiye destek verilmezse, yarın soframıza koyacak ekmek bile bulamayacağız” dedi.